Chương 1
Tin sốt dẻo trong làngChiếc thuyền đánh cá cỡ nhỏ chậm chạp bơi đến gần đảo Fer nằm trong quần đảo Friesland ở phía bắc biển Đức. Một buổi tối mùa thu. Gió bấc thổi mạnh quất vào mặt những người dân chài từng tia nước lạnh buốt. Buổi đánh cá hôm nay chẳng nước non gì nên bộ mặt mấy người dân chài đã tái xám vì rét lại càng thêm cau có.
- Mùa đông năm nay sẽ rét sớm đây. - Một ông lão miệng ngậm tẩu thuốc lên tiếng.
- Có lẽ như thế thật - Một thanh niên hưởng ứng, rồi sau giây lát im lặng, nói thêm - Nhà Carlo có chiếc lưới mới tinh lại bị trộm cuỗm mất rồi!
Câu chuyện sôi nổi hẳn lên. Mấy người đánh cá bàn tán xem kẻ nào trong đám dân chài lại có thể làm cái trò tắt mắt ấy được.
- Tôi cho rằng lão Hans làm chứ chẳng còn ai. - Anh thanh niên lúc nãy quả quyết nói.
- Lão Hans à? Chú chỉ phịa là giỏi! - Mấy người kinh ngạc thốt lên.
Hans là một lão già ốm yếu, gầy như que củi, người cao ngỏng. Lão sống cô độc ngoài cây đèn biển cũ kỹ đã bị bỏ không từ lâu.
- Lão Hans ư? Thằng cha ấy thì còn khó nhọc lê bước được đến đây! Chú có chứng cứ gì không?
- Thì lão ta đang béo trương béo nứt ra đấy thôi. - Anh thanh niên đáp.
Quả có thế thật. Mấy tuần gần đây mặt lão Hans sệ hẳn ra và vẻ béo tốt kỳ lạ của lão đã trở thành đầu đề cho những câu chuyện ngồi lê đôi mách trong làng.
- Người ta đồn rằng lão Hans vớ được một hòm báu vật do sóng biển đánh giạt vào bờ. Được món bở như thế làm gì mà chẳng béo tốt ra. - Một ông già nói, giọng trầm ngâm.
- Lão Hans buôn lậu đấy.
- Tôi thì tôi báo các bác rằng, - Anh thanh niên lúc nãy vẫn không chịu im - lão Hans đánh cắp lưới và cá của cánh ta rồi đem bán, nên mới phát phì ra đấy. Các bác có thấy cứ đến khuya là lão lại lẩn đi như trạch hay không? Lão đi đâu và làm gì? Đáng nghi lắm.
Mọi người tranh cãi với anh thanh niên, nhưng rõ ràng câu chuyện anh ta kể đã gây ấn tượng mạnh tới nhiều người. Vì thế, khi chiếc thuyền cập bến có cây đèn biển cũ kỹ, một người đánh cá đề xướng:
- Thì ta cứ thử ghé vào đây xem lão Hans sinh sống ra sao đã nào? Ta vừa sưởi ấm vừa nhìn kỹ lão luôn thể.
- Hay đấy. - Anh thanh niên linh lợi hẳn lên, nhanh nhẹn bê cá ra khỏi thuyền và thu dọn đồ nghề lại.
Từ trong lòng cây đèn biển, một ánh sáng yếu ớt lọt ra qua chiếc cửa sổ nhỏ. Lão Hans vẫn chưa ngủ. Lão niềm nở tiếp đón khách và mời cả bọn vào sưởi ấm bên chiếc lò sưởi cũ nát.
- Thế nào, được nhiều cá không các bác? - Lão vừa hỏi vừa xoa xoa hai bàn tay nổi đầy gân. Ngón tay lão trông như những chiếc móc.
- Chà nước non gì. - Anh thanh niên đáp. Anh ta tức giận vì đánh được ít cá, vì trời xấu, nên chỉ muốn trút cơn giận sang người khác - Còn lão thì cứ béo nứt ra, tại sao thế lão Hans?
Lão già mỉm cười một cách đáng thương và khoát tay.
- Thì cậu cũng béo ú ra đấy thôi, cậu Ludwig. - Lão đáp.
- Không phải nói về tôi. Khi người ta bắt cá bằng lưới của mình rồi đem bán, thì béo tốt cũng chẳng có gì lạ. Còn lão, lão hãy nói cho bọn này biết cái bí quyết vì sao không làm mà cứ béo ra xem nào. Khi đó có lẽ bọn này cũng chả tội gì phải bỏ lò sưởi ấm áp để ra khơi đánh cá, rước lấy bệnh thấp khớp vào thân làm gì.
Lão Hans lúng túng ra mặt. Lão rúm người, xoa tay rồi nhún vai. Mọi người đều nhận thấy vẻ lúng túng của lão nên cả những ai trước còn nghi ngờ bây giờ cũng tin là lão có lỗi.
- Ta phải khám xét nhà hắn xem - Anh chàng Fris tóc hung ghé vào tai một người đánh cá khác nói nhỏ - tớ sẽ thu xếp thật khéo. - Rồi quay sang phía lão Hans, anh ta nói - Lão sống trong cái nhà đổ nát như thế này mà không sợ à? Gió Đông bắc thổi mạnh một cái thì nó sẽ đổ sụp xuống, đè lão vụn như cám mất thôi.
- Tường nhà dày lắm, chả lo đâu. - Lão Hans thủng thẳng đáp.
- Nhưng lỡ nó cứ đổ xuống thì sao - Fris không chịu thôi - Già cả như lão có lẽ điều đó thế nào cũng được, nhưng còn bọn tôi thì người ta sẽ hỏi tội vì sao không giữ gìn an toàn cho lão. Có khi lại bị đưa ra tòa nữa là khác. Phải để cánh này xem xét chỗ ở của lão mới được.
- Làm gì phải xem với xét? - Lão Hans lúng búng nói. Lão không còn nghi ngờ gì nữa: đích thị bọn này nghi kỵ lão điều gì nên mới đến đây, đâu phải vô cớ.
- Ngày mai trời sáng sủa xin mời các bác hãy đến xem xét, nếu các bác muốn.
- Sao lại đến mai. Chúng tôi xem ngay hôm nay cũng được.
- Nhưng trời tối quá, cầu thang lại hỏng, sợ các bác ngã thì khổ. Mà làm gì phải vội vàng thế? Lão sống đã năm chục tuổi đầu rồi mà bỗng dưng có một đêm thôi các bác cũng không đợi được hay sao?
Ludwig đã hiểu thủ đoạn ranh mãnh của Fris nên hành động luôn:
- Lão hãy châm đèn lên xem nào.
- A, đèn! Tôi không có dầu đốt cho đèn.
Nhưng Fris đã lần mò khắp phòng.
- Dầu à? Đèn đây rồi. Dầu cũng có đây. Tại sao lão giấu diếm hả?
Fris nhanh nhẹn rót dầu rồi châm đèn.
- Nào ta đi.
Tất cả đứng dậy đi theo Fris. Lão Hans thở dài nặng nề, lệt bệt đôi giày theo sau cả đám. Trong ánh sáng mập mờ, cả bọn leo dần lên những bậc gỗ ẩm ướt, ọp ẹp của chiếc cầu thang xoáy trôn ốc.
Trên gác toàn thấy những đồ vật cũ nát, vô dụng, phủ đầy bụi bặm và vôi vữa lở xuống. Gió lùa hun hút vào phòng qua những cửa kính vỡ. Ánh sáng cây đèn làm lũ dơi hoảng sợ bay loạn xạ, rung bụi và mạng nhện xuống đám người. Fris xem kỹ mọi ngóc ngách, lấy mũi ủng gảy tung từng đám rác, sau đó soi đèn lại gần tường và nói:
- Chà, tường nứt nẻ đến khiếp!
Nhưng anh ta không thấy có gì khả nghi.
- Ta lên tầng ba xem.
- Trên ấy chẳng có gì đâu. - Lão Hans vội ngăn. Nhưng Fris không chịu nghe, cứ leo lên.
Ở đây gió thổi ù ù, không chỉ qua mấy chiếc cửa sổ trống huếch trống hoác, mà còn ùa vào qua mấy lỗ hổng to tướng.
- Có lẽ cậu nhầm rồi, Ludwig ạ. - Fris khẽ nói.
- Rồi xem. - Ludwig lớn tiếng đáp rồi giận dữ đẩy mạnh vào người Fris - Đưa đèn lại đây. Cái gì thế này?
- Chẳng phải lưới đánh cá - Anh chàng Fris thấy chẳng cần giấu diếm mục đích tìm kiếm, cũng nói tướng lên. Ngọn đèn soi vào chiếc giá gỗ và một chiếc xoong đặt trên giá có đậy miếng gỗ mỏng.
Fris nhấc miếng gỗ và nhòm vào xoong thấy một thứ chất lỏng đông đặc, trông như trứng ếch.
- Chuồn thôi, Ludwig ạ. Món này chỉ là đồ bỏ đi. Tớ đã bảo cậu nhầm rồi mà lại.
Ludwig đã bực mình lắm vì tự nhiên đi gây chuyện để đến nỗi bây giờ bị lừa phỉnh.
Để chữa lại giây phút nhục nhã của mình, Ludwig kéo lão Hans từ góc tối ra và thét vào mặt lão:
- Lão chứa cái gì trong nồi thế hử?
Ai nấy ngạc nhiên không ngờ câu hỏi của Ludwig lại làm cho lão Hans lúng tung đến vậy. Lão già lo quá, hàm răng cứ run cầm cập. Lão ấp a ấp úng được vài tiếng rồi cứng lưỡi lại. Điều đó khiến mấy người đánh cá kia để ý đến món lạ đựng trong xoong.
- Sao lão câm như hến thế - Ludwig tấn công - Lão có biết kiểu làm ăn ám muội thế này dẫn tới đâu không? - thấy lão Hans bối rối, anh ta được thể dọa già.
- Xin các bác đừng tra hỏi nữa, tôi van các bác, - Lão Hans lí nhí đáp - chuyện này chẳng có gì tội lỗi cả, nhưng lão đã hứa...
Lời lẽ đó làm cả bọn hết sức sửng sốt, không ngờ trước mặt họ lại là một cái gì rất bí hiểm. Anh chàng Ludwig đắc thắng đưa hai tay cẩn thận đỡ lấy chiếc nồi và ra lệnh cho Fris soi đường để mình đi xuống.
- Có lẽ món này sẽ lý thú hơn cả chuyện lưới cá mất cắp chứ chẳng chơi. - Ludwig xúc động nói với Fris khi đặt xoong lên chiếc bàn cạnh lò sưởi.
Rồi anh ta quay sang lão Hans:
- Bây giờ lão phải kể hết đầu đuôi câu chuyện cho cánh này nghe.
- Nhưng lão đã hứa giữ kín...
- Thế thì lão sẽ vào tù.
- Vì sao?
- Vì món này đây. Cánh chúng tôi đã ngờ lão từ lâu. Không phải là vô cớ mà lão béo tốt ra đâu.
- Thế các bác đã biết rồi sao?
Ludwig có biết gì đâu. Nhưng buổi tối mùa thu hôm nay anh ta bỗng khám phá ra mình có khả năng làm mật thám.
- Đúng, cánh này biết cả rồi - Ludwig nói một cách tự tin - Nếu lão chịu thú thật thì có thể cánh này sẽ không bỏ tù lão đâu.
Lão già tuyệt vọng hẳn. Lão gục đầu im lặng một lát rồi nói:
- Lão chẳng muốn nuốt lời hứa và gây chuyện không hay cho người đã thương xót lão và là ân nhân của lão. Nhưng nếu các bác đã biết thì... Đây là “bột mì vĩnh cửu” do giáo sư Broie cho lão.
Nếu Ludwig quả thực có khả năng làm mật thám thì anh ta vẫn còn quá non nớt trong lúc hành nghề. Quên mất vai trò của mình, anh ta hết sức kinh ngạc hỏi:
- Bột mì vĩnh cửu à? Nó là cái gì?
Nghe câu hỏi với vẻ ngạc nhiên thành thực ấy, lại thấy cả đám dân chài đều thốt lên ngơ ngác, lão Hans hiểu ngay rằng họ chẳng biết gì về chuyện “bột mì vĩnh cửu” cả, rằng họ đến đây vì ngờ lão chuyện khác, nhưng vô tình đã phát hiện ra điều bí mật mà lão vẫn giữ rất kín. Giá lão chưa nói tên giáo sư ra thì hay biết mấy? Nhưng lùi bước thì đã muộn rồi.
Lão Hans còng lưng ngồi phịch ngay xuống ghế:
- Các bác hãy nghe đây. Lão sẽ kể hết.